P-04-649 Addysg Gymraeg: Bendith neu Felltith?
P-04-649 Addysg Gymraeg: Bendith neu Felltith?
Mae Llywodraeth Cymru wedi ymrwymo, yn gywir ddigon, i
gyflawni gwerth gorau am arian ym mhob Gwasanaeth Cyhoeddus. Yn anffodus, mae'r
Adran Addysg a Sgiliau yn gwario £2 biliwn bob blwyddyn, ond i ddarparu addysg
o'r safon waethaf yn y DU. Mae'r Gweinidog wedi dweud mai "Addysg heddiw
yw Economi yfory"; os yw'n iawn, mae'r rhagolygon i Gymru yn llwm iawn.
O'i chymharu â safonau rhyngwladol PISA, mae ansawdd yr
addysg a geir yn ein hysgolion wedi bod yn dirywio yn drychinebus ers dyfodiad
Datganoli. Mae'r Llywodraeth yn amddiffyn ei hun drwy ddweud mai tlodi a
phoblogaeth wasgaredig sy'n llesteirio'r ddarpariaeth o Wasanaethau Cyhoeddus
yng Nghymru, ond mae Cynnyrch Domestig Gros Gogledd Iwerddon yn is, ac mae gan
Ogledd Iwerddon a'r Alban lai o bobl fesul milltir sgwâr.
Mae'r Amgylchedd i'w weld mewn dwylo diogel. Ni ellir
datblygu safle segur heb Asesiad o'r Effaith Amgylcheddol o flaen llaw; ni
chaniateir troi'r un garreg os oes y posibilrwydd lleiaf y bydd madfall yn
cuddio o dani neu aderyn mudol yn ei chwilota. Nid yw ein Plant, mae'n debyg,
yn haeddu'r un gofal - gan na chynhelir Asesiad cyfatebol o Effaith Addysgol
pob menter newydd cyn iddi amharu ymhellach ar y dosbarth.
O gofio bod 50% o'r boblogaeth islaw'r cyfartadledd ym
mhob dawn a gallu - wrth reswm – anghyfrifol oedd i'r Llywodraeth weithredu'r
Polisi Addysg Gymraeg heb yn gyntaf sefydlu bod gan blant sydd islaw'r
cyffredin o ran eu sgiliau iaith y gallu i fod yn ddwyieithog. Yn absenoldeb
unrhyw dystiolaeth i'r gwrthwyneb, mae'n gwbl bosibl mai baich ychwanegol y
rhaglen ddwyieithog hon sy'n llyffetheirio ein pobl ifanc ym mhrofion PISA ac am
oes.
Rydym yn gofyn i'r arbrawf Addysg Gymraeg gael ei roi
heibio - oni bai y gellir dangos yn glir nad yw ei barhad yn gwneud unrhyw
niwed.
Gwybodaeth
Ychwanegol
Ni all y Llywodraeth, mae'n debyg, wahaniaethu rhwng
RHAID ac EISIAU: rhaid iddi reoli'r Economi yn llwyddiannus, rhaid iddi
gyflwyno Addysg o'r radd flaenaf a rhaid iddi sicrhau gwerth gorau am arian yn
yr holl wariant cyhoeddus; yn ogystal, fel dyhead cenedlaethol hollol ddilys,
efallai y bydd yn awyddus i feithrin y Gymraeg fel y bydd yn ffynnu... ond ni
ellir gadael i fympwyon o'r fath ymyrryd â'r hyn sydd rhaid.
Dywedir bod gweithredu Polisi yn destun craffu dwys gan y
Cynulliad a chan Gyrff Cyhoeddus eraill y tybir eu bod yn annibynnol. Mae'n
syndod, felly, na all Pwyllgorau'r Cynulliad, nac Estyn, na Swyddfa'r
Archwilydd Cyffredinol gyflwyno unrhyw dystiolaeth i ddangos:
• bod cyflogwyr yn gwerthfawrogi, a bod arnynt eisiau,
weithwyr sy'n ddwyieithog yn y Gymraeg a'r Saesneg;
• bod person a chanddo sgiliau iaith is na'r cyffredin yn
meddu ar y gallu i fod yn ddwyieithog;
• NAD baich ychwanegol y rhaglen ddwyieithog sy'n
llyffetheirio ein pobl ifanc ym mhrofion PISA;
• bod y Llywodraeth, gan gyfeirio'n arbennig at ein safle
dirywiol o ran PISA, yn cael y gwerth gorau am arian yn ei gwariant ar addysg;
• bod creu cyfoeth yn digwydd yn Gymraeg; neu,
• fod yr Adran Addysg a Sgiliau, er gwaethaf pob arwydd
i'r gwrthwyneb, yn addas i'r diben.
Enghraifft arall o ffolineb yr Adran Addysg a Sgiliau yw
bod £12 miliwn yn cael ei afradu, bob blwyddyn, ar y rhaglen Cymraeg i
Oedolion: nid yn yr ystafell ddosbarth, ar "addysgu", ond ar
weinyddu. Yn waeth, ni all neb ddweud sawl dysgwr sydd wedi dod yn rhugl yn y
Gymraeg, os o gwbl.
Prif
ddeisebydd: Norman Hudson
Ystyriwyd
gan y Pwyllgor am y tro cyntaf:
Nifer
y deisebwyr: 117 llofnod ar
lein
Math o fusnes: Deiseb
Rheswm dros ei ystyried: Busnes y Senedd;
Statws: I'w ystyried
Cyhoeddwyd gyntaf: 10/09/2015